Uwadze polecamy artykuł Ewy Pluty o Grupie Wrocławskiej →

Biogramy nestorek i nestorów Grupy Wrocławskiej

Jan Chwałczyk

ur. 1924 r. w Krośnie – zm. 2018 r. we Wrocławiu

Dzieło plastyczne (…) jest tylko zapisem pojęciowo – emocjonalnym. Sztuka dzięki temu, że musi szukać nowych form wyrazu, jest wiecznie młoda. Nieustannie obserwujemy przechodzenie jednych wartości w inne. I właśnie ten moment interesuje mnie najbardziej

W 1951 roku ukończył Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, uzyskując dyplom w pracowni malarstwa Eugeniusza Gepperta. W 1955 wziął udział w słynnej Wystawie Młodej Plastyki w warszawskim Arsenale. Uczestniczył także w Sympozjum Plastycznym Wrocław ’70. Jan Chwałczyk był artystą aktywnym, zarówno jako twórca jak i animator życia kulturalnego Wrocławia. Należał do współzałożycieli grup: Poszukiwania Formy i Koloru (1959) i Grupy Wrocławskiej (1961). W latach 1972-1977 prowadził Galerię Sztuki Informacji Kreatywnej. Zorganizował akcję symultaniczną: Edynburg – Osieki (1972), Akcję Kontrapunkt (1972-1974). Współorganizował sympozja plenerowe oraz liczne wystawy. Był mężem artystki Wandy Gołkowskiej.

Jan Chwałczyk był artystą poszukującym, wyrażającym swoje przemyślenia w malarstwie, rzeźbie, rysunku. Tworzył także obiekty plastyczne i inicjował interdyscyplinarne akcje artystycznych. Zaliczany jest do czołowych przedstawicieli polskiej neoawangardy. Od końca lat 60. w jego pracach coraz więcej miejsce zaczęły zajmować zagadnienia związane z barwą i przede wszystkim światłem, traktowanym jako tworzywo artystyczne. Zainspirowany naturą, znajdował dla tego medium wiele interesujących rozwiązań artystycznych, także w oparciu o naukowe teorie. Artysta działał również na polu mail-artu, którego był aktywnym propagatorem.

Kazimierz Głaz

ur. 1931 w Borkach Nizińskich

Studiował malarstwo monumentalne na Wydziale Ceramiki i Szkła Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu (1950–1956). W latach 50. sformułował Manifest sensybilistyczny i założył w Wałbrzychu Niezależną Szopkę Sensybilistyczną. Należał do Grupy Wrocławskiej. Pod koniec 1968 roku wyjechał do Kanady, gdzie nadal aktywnie działa na polu sztuki i organizacji życia artystycznego w Toronto. Eksponował swoje prace na licznych wystawy zbiorowe i indywidualne w Polsce i za granicą.

Kazimierz Głaz jest malarzem, grafikiem, rysownikiem oraz autorem tekstów o sztuce i prozy literackiej. W jego pracach często pojawia się motyw ikony prawosławnej, będący pokłosiem wizyty w Rosji w latach 60. Z czasem uległy one znacznemu uproszczeniu, artysta odrzucił dekoracyjność i ikonografie tradycyjnych przedstawień starozakonnych na rzecz niemal zgeometryzowanej kompozycji i zachowania specyficznego, mistycznego odczytania ikon.

Wanda Gołkowska

ur. 1925 r. w Rzeszowie – zm. 2013 we Wrocławiu

Formy geometryczne są literami alfabetu, który pozwala mi na wpisywania świta w kształt wizualny. Pion, poziom, kwadrat, trójkąt, koło – stają się symbolami, znakami magicznymi. Są pierwszymi, najprostszymi elementami

W latach 1945-1952 studiowała malarstwo w pracowni Eugeniusza Gepperta w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. w późniejszych latach była prodziekanem na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby. Od 1991 pracowała jako profesor na macierzystej uczelni. Wanad Gołkowska była niezwykle aktywną artystka, brała udział w niemal 400 wystawach zbiorowych, miała 40 wystaw indywidualnych w kraju i za granicą. Była współzałożycielką grupy Poszukiwania Formy i Koloru (1959) oraz Grupy Wrocławskiej.

Wand Gołkowska uważna jest za prekursorkę konceptualizmu i op-artu w Polsce. Była artystką interdyscyplinarną, w swojej twórczości łączyła malarstwo, rysunek, formy przestrzenne, teorię i sztukę konceptualną. Artystka inspirowała się teoriami porządku, zaczerpniętymi m.in. z matematyki i geometrii, tworząc oryginalne prace, w których z pełną mocą dostrzec można wielki indywidualizm i silny charakter ich autorki, a także wrażliwość na kolor i wyszukane poczucie estetyki.

Józef Hałas

ur. 1927 r. w Nowym Sączu – zm. 2015 r. we Wrocławiu

Naturalna wydaje mi się droga, kiedy malarz rozwija swoje widzenie i w tym sensie się zmienia. To znaczy wyciąga jakieś wnioski z wcześniejszego swojego malowania i prowadzi tę myśl dalej.

W latach 1949-1954 studiował malarstwo we wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu pod kierunkiem Eugeniusza Gepperta i Stanisława Dawskiego. W 1955 wziął udział słynnej Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi”, zwanej też Arsenałem. Od końca lat 50. pracował na macierzystej uczelni, gdzie w 1988 roku został profesorem. Przez wiele lat kierował Katedrą Malarstwa i Rysunku. Józef Hałas był znakomitym pedagogiem, który wykształcił kilka pokoleń wrocławskich artystów. W 1956 roku został jednym z inicjatorów powstania Grupy X, należał również do Grupy Wrocławskiej. Brał udział w prawie 300 wystawach zbiorowych w kraju i za granicą, był autorem licznych wystaw indywidualnych. We Wrocławiu ozdobił budynki przy ul. Podwale swoimi mozaikami, a kościół św. Rodziny na Sępolnie – witrażami.

W pracach Józefa Hałasa da się zauważyć silną inspirację, czy wręcz fascynację naturą, ale również, co sam artysta podkreślał, powrót do wspomnień z dzieciństwa. Częstym motywem jego obrazów są wzgórz z okolic Nowego Sacza, wielokrotnie przez artystę podejmowany na nowo, przekształcany w stronę oszczędnego uogólnienia. Hałas podejmował także temat figur, zainspirowany niewielkimi figurami świętych w przydrożnych kapliczkach, ale również monumentalnymi przedstawianiami z prawosławnych cerkwi. Twórczość Józefa Hałasa, artysty wrażliwego na naturę, intelektualisty w sposób szczególny przeżywającego muzykę oraz poezję, formalnie bliska jest abstrakcji geometrycznej oraz najlepszych tradycji szkoły koloryzmu.

Zdzisław Jurkiewicz

ur. w 1931 r. w Wolsztynie – zm. 2012 we Wrocławiu

Naznaczać wszystko: podłogę, stół, płótno, butelkę, powietrze, zegar, ptaka… będą to ślady naszego istnienia jako twórców, sama manifestacja obecności twórczej, obecności uporczywie ingerującej.

W latach 1950—1956 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Po ukończeniu studiów pracował jako wykładowca w Katedrze Architektury, Malarstwa i Rzeźby w macierzystej uczelni. W 1996 roku uzyskał tytuł profesora sztuk plastycznych. Był członkiem Grupy Wrocławskiej. Brał udział m.in. w Biennale w São Paulo (1974) oraz reprezentował Polskę na wystawie w Centre Pompidou w Paryżu (1983).

Zajmował się architekturą, malarstwem, rysunkiem, fotografią. Była także teoretykiem sztuki i poetą, uznawany jest za jednego z najbardziej interesujących przedstawicieli polskiej sztuki konceptualnej, choć jego twórczość znacznie wykraczała poza ramy definicji nurtów w sztuce. Jego prace w dużej mierze opierały się na zagadnieniu kształtu traktowanego jako przedmiot nieostateczny, podlegający ciągłej zmianie. Twórczość Zdzisława Jurkiewicza jest również odzwierciedleniem wielu zainteresowań artysty – matematyką, kosmologią, muzyką jazzową, poezją, hodowlą unikatowych roślin i gryzoni.

Konrad Jarodzki

ur. 1927 r. w Zaklikowie k. Stalowej Woli.

Pozornie malarstwo abstrakcyjne nie jest tematyczne. Nie reaguje na to, co się dzieje na świecie. Ale nawet daleko odbiegająca od rzeczywistości abstrakcja ma treść.

Ukończył studia architektoniczne na Politechnice Wrocławskiej (1956) oraz artystyczne w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (1958) pod kierunkiem Eugeniusza Gepperta. W latach 1967-1999 był profesorem w Katedrze Malarstwa, Grafiki i Rzeźby wrocławskiej uczelni artystycznej, w latach 1993-1999 pełnił funkcję jej rektora. W jego pracowni powstała komórka NSZZ „Solidarność”, w związku z czym w grudniu 1981 roku artysta został internowany na pół roku w Nysie. Był członkiem Grupy Wrocławskiej. W 1986 roku założył pierwsze prywatne biuro architektoniczne we Wrocławiu.

Prace Konrada Jarodzkiego zaliczane są do nurtu surrealizmu abstrakcyjnego. Ewaluowały one od przedstawień zgeometryzowanych głów ludzkich czy też portretów w stronę organicznych form, przywodzących na myśl skręcone wężownice, budowane jakby z kolejnych warstw. Artysta operuje monochromatycznymi tonacjami, często są to błękity, szarości czy róże.

Krzesława Maliszewska

ur. 1927 r. we Lwowie – zm. 2018 r. we Wrocławiu

W 1952 roku obroniła dyplom z malarstwa w pracowni Eugeniusza Gepperta we wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. W 1955 otrzymała nagrodę za obraz „Chłop z zabawkami” na legendarnej wystawie w warszawskim Arsenale. Przez ponad 20 lat uczyła w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Należała do 1956 Grupy X (1956) oraz Grupy Wrocławskiej. Wraz z mężem Alfonsem Mazurkiewiczem prowadziła słynną pracownię malarską na wrocławskim Rynku.

Uprawia malarstwo sztalugowe i rysunek. Zainspirowana surrealizmem, pop-artem i sztuką naiwnej stworzyła rozpoznawalny styl malarski. Głównym tematem swoich prac uczyniła melancholijne portrety kobiet, wyidealizowanych, jakby wyczekujących o charakterystycznych cechach urody, zwykle malowanych na ciemnych tłach.

Alfons Mazurkiewicz

ur. 1922 w Düsseldorfie – zm. 1975 we Wrocławiu

Konkret i abstrakcja są właściwościami integralnymi każdego obrazu, niezależnie od spojrzenia, w jakim zostały namalowane.

W latach 1940-1941 studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Düsseldorfie. W trakcie drugiej wojny światowej służył Kriegsmarine. W 1946 roku zamieszkała w Ostrzeszowie na Dolnym Śląsku. W 1947 rozpoczął naukę na Wydziale Ceramiki i Szkła wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Jednocześnie studiował malarstwo m.in. pod kierunkiem Eugeniusza Gepperta. W 1955 wziął udział w przełomowej dla sztuki polskiej Wystawie Młodej Plastyki w warszawskim Arsenale. Od 1964 roku pracował jako wykładowca na macierzystej uczelni, gdzie realizował swój autorski program edukacyjny – Program Otwarty. Zachęcał studentów do twórczych poszukiwań, swobodnego eksperymentowania, również w obrębie sztuki najnowszej oraz zagadnień nie objętych oficjalnym programem nauczania. Brał udział w licznych wystawach w kraju i za granicą. Współtworzył awangardową Grupę X oraz był członkiem Grupy Wrocławskiej. Był mężem artystki Krzesławy Maliszewskiej.

Wczesna twórczość Mazurkiewicza to przede wszystkim postimpresjonistyczne inspiracje w przedstawieniu portretu, pejzażu i martwej natury. Około końca lat 50., po krótkiej fascynacji surrealizmem, artysta zaczął wypracowywać bardzo  indywidualny i niezwykle interesujący styl w malarstwie abstrakcyjnym, w którym własne widzenie natury przedstawiał przy pomocy precyzyjnej konstrukcji obrazu, niemal monochromatycznego natężenia barwy i  dającej wręcz fizyczne wrażenie, faktury malarskiej.

Leon Podsiadły

ur. 1932 R. w Drocourt we Francji – zm. 2020 we Wrocławiu

Ujmuje mnie prostota formy, nawet od uderzenia siekierą uzyskana

W latach 1952- 1956 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu pod kierunkiem rzeźbiarza Borysa Michałowskiego. W latach 1965-1970 mieszkał i pracował jako pedagog w Gwinei. Był kierownik Katedry Rzeźby (1980-1986) oraz dziekan Wydziału Malarstwa Grafiki i Rzeźby (1980-1986) swojej macierzystej uczelni. W 1999 roku uzyskał tytuł profesora. Był członkiem Grupy Wrocławskiej. Jest autorem szeregu pomników publicznych, rzeźb plenerowych oraz sepulkralnych m.in: Mikołaja Kopernika we Wrocławiu (1974), Szlaku II Armii Wojska Polskiego w Trzebnicy (1976), Pomordowanych Więźniów Obozu Koncentracyjnego Gross-Rosen Pietrzykowice w Wichrowie.

Leon Podsiadły wypowiada się twórczo zarówno w małych formach rzeźbiarskich jak i monumentalnych realizacjach. Pod względem wykorzystania materiału jest artystą wszechstronnym, z równym powodzeniem pracuje w kamieniu i drewnie. Zestawia także w oryginalne ambalaże przedmioty różnego pochodzenia. Twórczość Leona Podsiadłego czerpie inspiracje z najlepszych dokonań sztuki od jej klasycznych wzorców po nowoczesne nurty, da się jednak zauważyć pewną tentację do upraszczania formy.

Jerzy Rosołowicz

ur. 1928 r. w Winnikach k. Lwowa – zm. 1982 we Wrocławiu.

Studiował w latach 1948-1953 we wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Emila Krchy oraz słynnego projektanta mebli i wnętrz Władysława Winczego. Był związany z Grupą Wrocławską oraz ze znaną wrocławską Galerią pod Moną Lisą. Swoje artystyczne credo zawarł w tekstach: Teoria funkcji formy (1962), O działaniu neutralnym (1967), Próba odpowiedzi na pytanie, co to jest świadome działanie neutralne (1971). Brał udział w licznych wystawach zbiorowych oraz plenerach i spotkaniach artystycznych, w tym w sympozjum Wrocław ’70.  Miał wiele wystawy indywidualne w kraju i za granicą, w 1994 roku w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie odbył się retrospektywny pokaz jego twórczości.

Jerzy Rosołowicz należał do czołowych konceptualistów w Polsce. Jego twórczość ewaluowała od zainteresowania dokonaniami Paula Klee i Joana Miró, poprzez malarstwo materii, do ciekawych i oryginalnych eksperymentów z wykorzystaniem szkła optycznego. Początkowo umieszczał je w obrazach, z czasem zaczęły pojawiać się w obiektach przestrzennych, dążąc do trwałego i harmonijnego współdziałania światła z otaczająca rzeczywistości. Był również konstruktorem urządzeń, w tym przyrządu do łowienia rosy, Neutrdromu, zakłócającego działanie ludzkich zmysłów oraz Krematorium Kolumny Stalagnatowej Millenium. Eksperymentował także z fotografię i film, a ich pokazy często miały charakter multidyscyplinarnych happeningów.

Anna Szpakowska – Kujawska

ur. 1931 w Bydgoszczy

Maluję człowieka. Człowieka naszych czasów. Interesuje mnie tylko on, jego własna rzeczywistość. […] Szukam jego własnej treści życia w pełnym sprzeczności XX wieku, w czasach najbogatszych w doświadczenia naukowe i jednocześnie w nieprzewidziane i niezażegnane kataklizmy i katastrofy

Córka artysty Wacława Szpakowskiego. W latach 1950 – 1956 studiowała na Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, na Wydziale Malarstwa Architektonicznego pod kierunkiem Marii Dawskiej oraz Eugeniusza Gepperta. Należała do Grupy Wrocławskiej, brała udział w Sympozjum Wrocław ’70. W latach 1977—1984 mieszkała w Nigerii, gdzie uczyła rysunku oraz malarstwa. Uczestniczyła w wielu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą oraz kilkudziesięciu wystaw indywidualnych. Jest również autorką mozaiki ceramicznej na ścianie Instytutu Matematycznego Uniwersytetu Wrocławskiego (1971)

Anna Szpakowska – Kujawska uprawia przede wszystkim malarstwo, również ścienne, ale także rysunek, ceramikę, kolaż oraz rzeźbi w brązie. Jest artystką wszechstronną zarówno, jeśli chodzi o medium, formę i inspirację. Mimo tego zróżnicowania stylistycznego, najważniejszym motywem jej sztuki niezmiennie pozostaje człowiek i jego indywidualna więź z otaczającą rzeczywistością. Artystka nieustannie zadaje pytanie o sens i wartość ludzkiej egzystencji, poszukując dla tego zagadnienia nowych form w swojej twórczości.

http://www.annaszpakowskakujawska.pl/

Janina Żemojtel

ur. 1931 r. w Wilnie – zm. 2004 r. we Wrocławiu

W 1956 ukończyła studia na Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu pod kierunkiem Eugeniusza Gepperta. W latach 1966-1972 pracowała we wrocławskim Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych, następnie jako wykładowca w Studium Pedagogicznym swojej macierzystej uczelni. Od 1961 była członkiem grupy Krąg, a od 1961 Grupy Wrocławskiej. Uczestniczyła w wielu wystawach zbiorowych w kraju i zagranicą, miała również na koncie kilka wystaw indywidulanych.

Janina Żemojtel uprawiała malarstwo olejne inspirowane sztuką dawną oraz postimpresjonizmem. Pokazując ekspresję ludzkiego ciała poprzez barwę, fakturę i kompozycję stała się jedną z ważniejszych twórczyń nowej polskiej figuracji. W późniejszych latach tworzyła prace abstrakcyjne z dominującymi plamami czystego koloru.