Podsumowanie roku 2022
Sezon 2022 otworzyliśmy w obydwu naszych galeriach (Mieszkanie Gepperta oraz SZEWSKA) niezwykle aktualnymi wystawami Karoliny Jaklewicz i Marzeny Sadochy. Ekspozycje pt. „Stan wyjątkowy” były artystyczną reakcją na kryzys uchodźczy na polsko-białoruskiej granicy. Z powodu agresji Federacji Rosyjskiej na wolną Ukrainę przerwaliśmy wystawę w galerii Mieszkanie Gepperta, by gościć osoby dotknięte wojną i szukające schronienia.
Pracowaliśmy wirtualnie nad projektami międzynarodowymi, które ze względu na wojnę musiały przyjąć inny kształt niż planowany. Z uwagi na sytuację naszych organizacji partnerskich odwołaliśmy seminarium ARTIFAKE w Erywaniu na rzecz wsparcia ukraińskich artystów i artystek pozostających w Ukrainie. Przekształciliśmy również projekt Unlearing, który miał zajmować się sztuką Europy Centralnej, a ostatecznie skupił się na sztuce ukraińskich twórców, by oddać im głos i zapewnić realne wsparcie finansowe.
Jubileuszową, XX edycję Przeglądu Sztuki SURVIVAL w przestrzeni szpitala Betania przy ul. Traugutta odwiedziło ponad czternaście tysięcy gości. Artyści, operując przeglądowym hasłem PIGUŁY, omawiali zagadnienia związane ze społecznym i indywidualnym zdrowiem psychicznym. Laureatką w corocznym konkursie na nagrodę publiczności została Martyna Modzelewska za instalację „Zawsze nią byłam”. Częścią XX edycji SURVIVALU był projekt Unlearning, w którym zastanawialiśmy się nad relacją pomiędzy działaniami artystycznymi a zmianą społeczną z perspektywy regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Nawiązując do przypisywanej Tofflerowi wypowiedzi – która jest parafrazą cytatu zawartego w jego przebojowej, futurystycznej książce „Future Shock” z 1970 roku – przyjęliśmy perspektywę „oduczania”, by zrewidować nasze przyzwyczajenia dotyczące działania w polu sztuki.
Ubiegłoroczny Przegląd był też okazją do podsumowania dwudziestu minionych edycji, które wspominaliśmy podczas jednego ze spotkań w przestrzeni Sceny Społecznej SURVIVALU. Podsumowanie dwóch dekad naszej pracy znalazło się w elektronicznym jubileuszowym katalogu „20!”, na który składają się poprowadzone przez Beatę Kwiatkowską wywiady z osobami szczególnie związanymi z SURVIVALEM.
SURVIVALOWI towarzyszyła wystawa fotografki, studentki ASP we Wrocławiu Katarzyny Ćwikły. „Projekt: szpital” w Centrum na Przedmieściu to prawie 60 zdjęć i opowieści pacjentek i pacjentów, które stworzyły intymną i indywidualną historię szpitala im. Tadeusza Marciniaka.
W sierpniu do współpracy w ramach projektu ARTIFAKE zaprosiliśmy ukraińskich artystów i artystkę (Yaroslav Futymskyi, Mykhailo Melnychenko, Denys Pankratov, Stanislav Turina i Katya Libkind). Osoby artystyczne przejęły nasz Instagram, na którym przedstawiły, jak wyglądała ich codzienność w kraju, aktualne projekty i sposób działania. Tygodniowe przejęcia kont przez każdą z pięciorga zaproszonych osób pokazało bezpośrednie relacje z różnych miejsc Ukrainy opowiadając o kontekstach pracy artystycznej w czasie wojny.
Lato to wciąż projekty poświęcone wydarzeniom w Ukrainie, w której okrucieństwo napastnika ciągle wprawia nas w osłupienie. Stąd nowe przedsięwzięcie Tomka Opani i Krzysztofa Skrzyneckiego, które musiało zostać przekształcone i zaprezentowane w innej, niż wcześniej zamierzona, formie. Centralnym punktem prezentowanej w galerii Mieszkanie Gepperta instalacji „Na wschodzie bez zmian” był obiekt pozostający w ciągłym ruchu. Prostopadłościan, osadzony na specjalnej konstrukcji, stale i w jednakowym tempie rozkładał się na cztery równe pionowe części, które rozjeżdżały się po przekątnych, obracając się jednocześnie o 180 stopni, by znów na ułamek sekundy spotkać się w centrum. Stykały się jednak swoimi „odwrotnymi” stronami, pokazując widzowi graniczny słup – pomalowany raz to w ukraińskie, raz to w rosyjskie barwy narodowe. Jednocześnie w galerii SZEWSKA zaprezentowaliśmy zdjęcia Małgorzaty Kujdy przedstawiające proces tworzenia instalacji „Na wschodzie bez zmian”.
Jesienią (już tradycyjnie) zajęliśmy się tematem Grupy Wrocławskiej, z którą związani jesteśmy nie tylko poprzez lokalizację naszej galerii. W Mieszkaniu Gepperta (dawnej pracowni Hanny Krzetuskiej i jej męża, Eugeniusza Gepperta) – w ramach wystawy „To maluję ja!” poświęconej malarce współtworzącej powojenne środowisko plastyczne Wrocławia i legendarną Grupę Wrocławską – zobaczyliśmy dzieła reprezentantek Szkoły Wrocławskiej oraz ich interpretacje autorstwa tworzących we Wrocławiu artystek młodszego pokolenia: Justyny Baśnik, Anny Kołodziejczyk, Kariny Marusińskiej, Agnieszki Sejud i Karoliny Szymanowskiej. W Mieszkaniu Gepperta odbyło się również forum dyskusyjne, z udziałem Anny Szpakowskiej-Kujawskiej, nestorki wrocławskiej sceny artystycznej, oraz Ewy Ludwińskiej-Chwałczyk, Miry Żelechower-Aleksiun, Magdy Podsiadło, Anny Kołodziejczyk, Agnieszki Sejud, Kariny Marusińskiej, Danieli Tagowskiej, Anny Markowskiej, Zośki Reznik, Karoliny Dzimiry-Zarzyckiej i Małgorzaty Miśniakiewicz oraz Ewy Pluty. Wystawa i forum „To maluję ja!” odniosły ogromny sukces frekwencyjny i merytoryczny. Zapis rozmów, które odbyły się w ramach forum „To maluję ja!” znajdziecie w publikacji o tej samej nazwie, która niebawem dzięki wsparciu finansowemu Wrocławskiego Programu Wydawniczego ukaże się w wersji książkowej.
W 2022 roku wydaliśmy pięć publikacji elektronicznych: „To maluję ja!”, „20!” (katalog jubileuszowy Przeglądu Sztuki SURVIVAL), „Wrocławianki. Książka herstoryczno-artystyczna”, katalog „XIX Przeglądu Sztuki SURVIVAL” i „XX Przegląd Sztuki SURVIVAL”. Trzy ostatnie pozycje ukazały się również drukiem. Nakład książki Ewy Pluty, jednej z niewielu w dziejach Wrocławia publikacji poświęconej tylko kobietom, wyczerpał się w kilka tygodni od ukazania się w księgarniach. Możliwe jest zakupienie wersji elektronicznej bezpośrednio od Fundacji (fundacja@arttransparent.org) lub za pośrednictwem serwisów: Biblio lub ebookpoint.
W galerii SZEWSKA w minionym roku odbyło się dziesięć wystaw. Sezon otworzyliśmy ekspozycją „Stan wyjątkowy” Karoliny Jaklewicz i Marzeny Sadochy. Następnie zaprezentowaliśmy malarstwo Anny Kołodziejczyk, która podejmuje m.in. temat architektonicznych ruin, także tych współczesnych. W maju przedstawiliśmy również plakaty Tomasza Czyżkowskiego z cyklu „Tomasz Czyżkowski przeciwko wojnie”. Przy ul. Szewskiej zobaczyć można też było wybór detali prac artystycznych, które zostały zaprezentowane podczas XX SURVIVALU. W ramach kolejnych ekspozycji odsłoniliśmy kulisy powstawania wystawy Tomasza Opani i Krzysztofa Skrzyneckiego „Na wschodzie bez zmian” oraz zaprezentowaliśmy szereg realizacji autorstwa wrocławskich artystek w ramach projektu Hanna Krzetuska. To maluję ja! Rok zamknęliśmy wystawą Jagody Dobeckiej i Piotra Blajerskiego „Nawiedzają mnie myśli o tym, co zostało”. Gościnnie w galerii SZEWSKA pojawił się wybór plakatów BWA Wrocław pt. „Siedmioro wspaniałych, czyli BWA przy Szewskiej”. Międzynarodowy Festiwal Opowiadania zaprezentował w galerii SZEWSKA krótkie, nigdy dotąd niepublikowane opowiadania współczesnych pisarek i pisarzy zebrane pod hasłem „Flash fiction, czyli kłamstwo błyskawiczne”, zaś Muzeum Pana Tadeusza zaznajomiło widzów z „Rysunkami glonowymi” Piotra Bosackiego.
W grudniu Mieszkanie Gepperta wypełniło się młodymi liderami i liderkami z Polski i Węgier w ramach projektu wymiany osób zaangażowanych w rozwój lokalnych inicjatyw społeczno-kulturalnych pn. Youth in Culture. Zaprosiliśmy ekspertki z Polski i Węgier, które poprowadziły dyskusje i warsztaty z zakresu zarządzania projektami, pracy z odbiorcami o specjalnych potrzebach, integracji społecznej poprzez kulturę oraz etycznej pracy na rzecz integracji: Magdalenę Brumirską-Zielińską (Katarynka), dr. Kamilę Kamińską-Sztark (Stowrzyszenie Edukacji Krytycznej), Alicję Kosińską (Projekt Zanim Pomożesz, Fundacja Go’n’Act), Iwonę Frydryszak (Fundacja Przyjaźń Sztuka Edukacja), Ewę Plutę (Muzeum Miejskie Wrocławia), Eszter Boros (Careers in the Common Good). Podczas spotkań uczestniczki i uczestnicy uzyskały/li narzędzia do tworzenia projektów skierowanych do osób ze środowisk wcześniej wykluczonych z kultury lub mających do niej ograniczony dostęp. Druga część projektu odbędzie się w Budapeszcie, gdzie uczestniczki i uczestnicy będą dalej rozwijać swoje kompetencje związane z pracą w obszarze kultury oraz prospołecznych organizacjach pozarządowych. Realizacja projektu Youth in Culture to pierwsze wyzwanie i sukces Aleksandry Jach w roli menadżerki projektu!
Fundacja to nie tylko wydarzenia, ale przede wszystkim tworzący ją ludzie. Mamy szczęście współpracować w prawie niezmienionym składzie od lat. Pod koniec roku doszło do zmiany warty w naszym zespole promocyjnym – team Magda Kotowska i Łukasz Lorenc zakończył współpracę z Art Transparent. Bardzo Wam, Kochani, dziękujemy za lata zaangażowania, za zrozumienie i dystans. Od grudnia pałeczkę przejęła Magdalena Basak. Na pokładzie witamy Michalinę Grabińską i ślemy masę dobrej energii. Bardzo dziękujemy za zaangażowanie całego zespołu: Pawła Rogowskiego, Małgorzaty Miśniakiewicz, Ewy Pluty, Anny Kołodziejczyk, Daniela Brożka, Aleksandry Jach i Magdaleny Basak. Wszystkim osobom i instytucjom, które niezmiennie wspierają naszą pracę. Szczególnie Gminie Wrocław i OKRE Development.
Od kilku miesięcy intensywnie rozwijamy nasze nowe trzy wielkie projekty współpracy międzynarodowej wspieranie przez program Kreatywna Europa. Szykujemy dla Was wiele niespodzianek. Zostańcie z nami. A w Nowym Roku, już po Blue Monday, niech żyje ERZAC nasz zwykły, polski, codzienny!
Karolina Bieniek & Michał Bieniek
Przekaż 1,5% podatku dla fundacji Art Transparent rozliczając swój PIT za 2022 rok, wpisz KRS: 0000247340.
Wspierając Art Transparent przyczyniasz się do organizacji licznych projektów kulturalnych, w tym również Przegląd Sztuki SURVIVAL oraz działań fundacji na rzecz promocji sztuki współczesnej. Dziękujemy!
